Global Lojistik Terimleri
E-ticarette bir lojistik süreci; online sipariş almak; ürünün hazırlanması, ambalajlanması, faturalandırma, ödeme, sevkiyat ve teslimat gibi temel kavramlar üzerine kurulur. E-ihracatta ise sürece daha farklı kavramlar katılır.
Global lojistik süreçlerinde kullanılan bazı lojistik terimleri şunlardır;
Incoterms: Uluslararası Ticaret Odası tarafından düzenlenen kuralları ifade eder. Bu kurallar; bir ürünün taşınması ve teslimi aşamasında ortaya çıkan sorumluluklar ve maliyetlerin taraflar arasındaki dağılımı belirleyen kurallardır.
Incoterm’de yaygın olarak kullanılan terimler şunlardır;
• EXW (Ex Works): Masrafları ve riskleri ithalatçıya ait olmak üzere ürünün, ihracatçının deposunda teslim edilmesi işlemidir.
• DAP (Delivered at Place): Ürünün ithalatçının ülkesinde, vergiler hariç bütün masraflar ödenmiş olarak ilgili adrese teslim edilmesidir.
• DDP (Delivery Duty Paid): Ürünün ithalatçının ülkesinde tüm masraflar ve gümrük vergileri ödenmiş olarak teslim edilmesidir.
Hawb: Taşıyıcı ile gönderici arasında ürünün ilgili adrese teslimi için yapılan bir sözleşmedir.
Mawb: Taşıyıcı ile havayolu şirketi arasında eşyanın belirtilen adrese teslimi için yapılan bir sözleşmedir.
Cod Cash on Delivery: Kapıda ödeme yöntemi ile ürün ve/veya taşıma bedelinin gönderi tesliminde ödenmesi şeklinde gerçekleşen teslimattır. Bu lojistik yöntemi, kredi kartı kullanımı güvenilir olmayan ülkelerde yaygındır.
Manifesto: Yüklenen ürünün detaylı bilgilerini içeren ve taşıyıcı tarafından hazırlanan listedir. Genellikle gümrük çekim işlemlerinde kullanılır. Listelenmiş bir ürünün yük içinde olmaması “manifesto eksiği”; yükün içinde listelenmemiş bir ürün çıkması da “manifesto fazlası” şeklinde ifade edilir.
Lojistik Performans Endeksi (LPI): Dünya Bankası tarafından ülkelerin ticaret lojistik performanslarının kıyaslanması amacı ile oluşturulan bir sistemdir. Ülkelerin lojistik süreçlerde karşılaştıkları zorlukları, fırsatları ve performanslarını iyileştirmek için neler yapabileceklerini belirlemelerine yardımcı olan etkileşimli bir kıyaslama aracıdır.
KDV-VAT: Bir ürünün tedarik zincirindeki her aşamada bir değer eklenmesi sonucu ortaya çıkan vergiye “Katma Değer Vergisi – VAT” denir. Dünyadaki 160’tan fazla ülkede KDV uygulaması vardır (1). Ülkelerin ithalat gönderilerindeki KDV uygulamaları da farklılık gösterebilmektedir.
Threshold: E-ihracatta KDV uygulamasının başladığı değerdir.
A-TR Dolaşım Belgesi: Avrupa ile Türkiye arasında imzalanan Gümrük Birliği
Anlaşması çerçevesinde serbest dolaşım halinde bulunan malların ihracında gümrük muafiyetinden yararlanmak amacıyla ihracatçı tarafından düzenlenen belgedir. Türkiye’den AB ülkelerine gönderilen 150 euro altındaki gönderiler genellikle gümrük vergisinden muaf tutulmaktadır (2). 150 euro ve üzeri değerdeki gönderiler için A-TR Dolaşım Belgesi düzenlenirse gümrük vergisi uygulanmaz.
Harmonized System (HS) Kodu (GTİP): “Armonize Sistem” anlamındaki HS Kodu, World Customs Organisation (WCO) tarafından oluşturulmuştur. Kargolanmış ürünü tanımlamak için kullanılan bir terminolojidir. HS Kodu, 200’den fazla ülkede kullanılmaktadır (3). Belirli bir ürünü tanımlamak için uluslararası bir standarttır. Uluslararası ticarette dolaşan tüm ürünlerin yüzde 98’i HS kodu ile tanımlanmıştır. Türkiye’de ürünler 12 haneli HS Kodu ile sınıflandırılmaktadır.